اوقات فراغت سالمندان

افراد تا پیش از زمان بازنشستگی اوقات فراغت کمی دارند ولی وقتی وارد دوره بازنشستگی و سالمندی می شوند، اوقات فراغت زیادی پیدا می کنند. اما تعدادی کمی از سالمندان و خانواده هایشان برای استفاده مناسب از این اوقات، برنامه ریزی دارند. دوران سالمندی، مرحله‌ای جدید از زندگی است که با فرصت‌های منحصر به فردی برای گذران اوقات فراغت همراه است. اگر از این فرصت استفاده نشود، اوقات فراغت و زمان آزاد موجب تنهایی سالمندان در این مقطع زمانی می شود.

سالمندان بهتر است در انتخاب فعالیت‌های اوقات فراغت، به علایق، توانایی‌ها و شرایط جسمی خود توجه کنند. فعالیت‌هایی را انتخاب کنند که از انجام آنها لذت می‌برند و برایشان چالش‌برانگیز و انگیزه‌بخش هستند. همچنین خوب است سالمندان از یکنواختی در فعالیت‌های خود پرهیز کنند. سعی کنند در طول هفته، فعالیت‌های مختلفی را تجربه کنند تا از فواید جسمی، روحی و اجتماعی آنها بهره‌مند شوند. نکته مهم دیگر اینکه شایسته است سالمندان برای گذراندن اوقات فراغت خود برنامه‌ریزی کنند. زمانی را به طور مشخص به هر فعالیت اختصاص دهند و از اتلاف زمان جلوگیری کنند.
در این ادامه، به ارائه راهکارهایی برای گذراندن مفید و لذت‌بخش این دوران می‌پردازیم.

کشف و تحقق بخشیدن به علایق و استعدادها

دوران بازنشستگی فرصتی طلایی برای کشف علایق و استعدادهای نهفته و دنبال کردن آرزوهای دیرینه است. سالمندان می‌توانند با فراغ بال به فعالیت‌هایی که به آن علاقه داشته و در آن استعداد دارند بپردازند و از این طریق، معنای جدیدی به زندگی خود ببخشند.
برای اینکه سالمندان بدانند که علایق و استعدادهای آن ها چیست می توانند با هدف مرور خاطرات به دوران کودکی و جوانی خود برگردند و به فعالیت‌هایی که از انجام آنها لذت می‌بردند، فکر کنند. اینکه چه چیزی باعث می‌شد که احساس شور و اشتیاق کنند؟ چه استعدادهایی در خود سراغ دارند که تاکنون از آن ها استفاده نکرده‌اند؟
سالمندان می توانند از دوستان، خانواده و آشنایان خود بپرسند که چه ویژگی‌ها و استعدادهایی در آن ها می‌بینند. گاه نظر دیگران می‌تواند دریچه‌ای نو به سوی علایق و استعدادهای نهفته سالمند بگشاید. سالمندان همچنین می توانند به احساسات خود هنگام انجام فعالیت‌های مختلف توجه کنند. به فعالیت‌هایی که از انجام آنها لذت می‌برند و به آن ها احساس رضایت و شادکامی می‌دهند، بیشتر بپردازند.

فعالیت های بدنی :

برخی از سالمندان ممکن است به دلیل شرایط جسمی ترجیح دهند به جای فعالیت بدنی، بیشتر استراحت کنند. بر اساس استراتژی جهانی رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سلامت اعلام شده توسط سازمان جهانی بهداشت در سال 2010، سالمندان 65 سال یا بالاتر باید حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی هوازی با شدت متوسط در طول هفته انجام دهند. سالمندان می توانند فعالیت های بدنی از قبیل پیاده‌روی، باغبانی، ورزش سبک، شنا، دوچرخه‌سواری، انجام کارهای خانه، بازی های حرکتی و … انجام دهند. فعالیت های بدنی علاوه بر پر کردن مناسب اوقات فراغت سالمندان، عضلات و مفاصل آن ها را تقویت کرده، به حفظ تعادل و تناسب اندام آن ها کمک می‌کند. همچنین از ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند پوکی استخوان، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند.

فعالیت های فکری، شناختی و ذهنی :

درگیر شدن سالمندان در فعالیت‌های فکری، شناختی و ذهنی به تقویت توانایی های شناختی آن ها و جلوگیری از آلزایمر و زول عقل کمک می کند. حل جدول کلمات متقاطع و سودوکو به تقویت حافظه کوتاه‌مدت، قدرت حل مسئله و تمرکز سالمندان کمک می‌کنند. بازی‌هایی مانند حافظه، اسم فامیل و پانتومیم، حافظه و قدرت تفکر سالمند را به چالش می‌کشند و از ابتلا به آلزایمر و زوال عقل پیشگیری می‌کنند.
مطالعه کتاب و روزنامه، مغز را فعال نگه داشته و به تقویت حافظه، تمرکز و قدرت تفکر انتقادی سالمند کمک می‌کند. نوشتن داستان، شعر و خاطرات به تقویت حافظه، قدرت تخیل و مهارت‌های زبانی سالمند کمک می‌کند. شطرنج و بازی‌های فکری، قدرت تفکر استراتژیک، حل مسئله و تمرکز سالمند را تقویت می‌کنند.
شرکت در دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های علمی و مهارتی، مطالعه کتاب ها و مقالات و استفاده مناسب از فضای مجازی، به سالمندان کمک می‌کند تا دانش و مهارت‌های خود را ارتقا دهند.

فعالیت های هنری :

دوران سالمندی فرصتی طلایی برای کشف و پرورش خلاقیت و استعدادهای هنری است. فعالیت‌های هنری، فواید زیادی برای سلامت جسمی و روانی سالمندان به ارمغان می‌آورند و می‌توانند اوقات فراغت آن ها را به طور مفید و لذت‌بخش پر کنند.
نقاشی و طراحی، راهی برای خلاقیت، ابراز احساسات و کاهش استرس در سالمند است. موسیقی به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی سالمند کمک می‌کند. انجام کارهای دستی مانند بافندگی، خیاطی، گلدوزی، مجسمه‌سازی و …، به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف، خلاقیت و صبر و حوصله سالمند کمک می‌کند.

ارتباطات اجتماعی:

سالمندان در معرض خطر انزوا و افسردگی قرار دارند. گذراندن اوقات فراغت در کنار دوستان و خانواده، شرکت در فعالیت‌های گروهی و داوطلبانه، به حفظ روابط اجتماعی، تقویت حس تعلق و افزایش روحیه شادابی و سرزندگی کمک می‌کند.
توصیه می شود که سالمند به طور مرتب با اعضای خانواده و دوستان خود در تماس باشد. با آن ها دیدار کند، تلفنی صحبت کند یا از طریق شبکه‌های اجتماعی با آن ها در ارتباط باشد. در مناسبت‌های مختلف مانند جشن‌ها، تعطیلات و مهمانی‌ها شرکت کند. به گروه‌ها و انجمن‌هایی که با علایق سالمند مرتبط هستند، بپیوندند.
سالمندان می توانند از فناوری برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده کنند. به این صورت که با استفاده از تلفن همراه، رایانه و اینترنت، با اعضای خانواده، دوستان و آشنایان خود در تماس باشد. و در شبکه‌های اجتماعی عضو شده و با افراد جدید آشنا شود.
سالمندان می‌توانند به عنوان داوطلب در سازمان‌های خیریه و عام‌المنفعه فعالیت کنند، از اعضای خانواده و دوستان خود مراقبت کنند و یا تجربیات و دانش خود را به نسل‌های جوان‌تر منتقل کنند.

پر کردن اوقات فراغت سالمندان در دهکده های بازنشستگی:

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی در دهکده‌های بازنشستگی، پر کردن اوقات فراغت به طور مفید و لذت‌بخش است. دهکده‌های بازنشستگی معمولاً برنامه‌های متنوعی برای فعالیت‌های گروهی مانند ورزش، کلاس‌های آموزشی، کارگاه‌های علمی و مهارتی، سفرهای تفریحی و … ارائه می‌کنند. شرکت در این فعالیت‌ها، فرصتی برای یافتن دوستان جدید، تعامل با دیگران و تقویت روحیه شادابی و سرزندگی است.
در دهکده‌های بازنشستگی، باشگاه‌ها و انجمن‌های مختلفی با علایق گوناگون وجود دارد. سالمندان می‌توانند به باشگاه‌های ورزشی، انجمن‌های فرهنگی، گروه‌های داوطلبانه و … بپیوندند و در فعالیت‌های آنها شرکت کنند. همچنین رویدادهای فرهنگی و تفریحی که در دهکده های بازنشستگی برگزار می شود، فرصتی عالی برای تعامل با دیگران، ایجاد خاطرات خوش و تقویت حس تعلق به جامعه هستند.