در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای توسعه یافته جهت رفاه حال شهروندان در دوران بازنشستگی و سالمندی و ارائه خدمات ویژه به آن ها، دهکده های بازنشستگی ایجاد شده اند.

با توجه به در کشورمان ایران با پدیده سالمندی و روند رو به رشد آن مواجهیم، دهکده های بازنشستگی به زودی در ایران مورد اقبال و توجه بازنشستگان و خانواده های آن ها قرار می گیرد. در این نوشتار قصد داریم سه شیوه زندگی مستقل، زندگی با کمک و زندگی با خدمات پرستاری در دهکده های بازنشستگی را معرفی کنیم.

مجموعه اقامتی زندگی مستقل

در مجموعه اقامتی زندگی مستقل دهکده (Independent Living Community)، مالکیت اقامتگاه به خود فرد ساکن واگذار می‌گردد. این اقامتگاه‌ها یا به صورت خانه‌های ویلایی حیاط‌دار در حومه دهکده هستند یا آپارتمان‌هایی در مرکز دهکده. در هر دو حالت ساکنان می‌توانند از امکانات و خدماتی که برای زندگی و احساس خوشایندتر آن ها فراهم شده است، بهره‌مند شوند.

تمام ساکنان مجموعه اقامتی، جزئی از دهکده بازنشستگی هستند و در کنار هم یک خانواده بزرگ را تشکیل می‌دهند. افرادی که در اینجا زندگی می‌کنند بابت رسیدگی به تعمیرات و نگه‌داری منزل خود نگران نیستند و می‌توانند وقت و فرصت خود را به تفریح و گشت و گذار اختصاص دهند.

خانه‌های آپارتمانی در مرکز دهکده بازنشستگی که محل انجام فعالیت‌های مختلف روزانه و همچنین غذاخوری‌ها است، واقع شده‌اند. این خانه‌ها از سوییت‌های کوچک تا آپارتمان‌های بزرگ سه خوابه تنوع دارند و ساکنان می‌توانند بر اساس نیاز خود، آپارتمان مورد نظرشان را انتخاب نمایند.

مجموعه اقامتی زندگی با کمک

در مجموعه اقامتی زندگی با کمک (Assisted Living)، افراد می‌توانند به سبک زندگی فعالانه، آزاد و مستقل خود ادامه دهند و در کنار آن، کمک‌های اضافی مورد نیاز خود را در طول روز دریافت نمایند. در اینجا کارکنان و پرستاران دهکده بازنشستگی آماده‌اند تا کمک‌ها و خدمات مورد نیاز سالمندان را برای یک زندگی راحت‌تر به آنان ارائه دهند.

در مجموعه اقامتی زندگی با کمک به نیازها و خواسته های ساکنان به صورت شبانه روزی توجه می شود. هر کدام از ساکنان ممکن است به مراقبت خاصی احتیاج داشته باشند. در این صورت دهکده نیز برای هر یک برنامه‌ریزی مخصوصی دارد. پرستاران و کارکنان آموزش دیده دهکده، در انجام فعالیت‌های روزانه‌ای چون لباس پوشیدن، حمام کردن و مصرف داروها به افراد کمک می‌کنند.

آن‌ها همچنین خدماتی از قبیل خانه¬داری و نظافت، تعمیرات و نگه‌داری و آشپزی را ارائه می‌دهند. علاوه بر این‌ها برای جابجایی در محدوده دهکده، رفتن به آرایشگاه و سایر بخش های دهکده نیز می‌توانند از خدمات کمکی دهکده استفاده نمایند.

خدمات ارائه شده در مجموعه اقامتی زندگی با کمک عبارتند از:

• سوییت‌های مبله شده و شخصی همراه با متعلقات و وسایل خود ساکنان
• بهره‌مندی از خدمات پرستاران آموزش دیده به صورت شبانه روزی و در همه روزهای هفته
• یاری رساندن در انجام فعالیت‌های روزانه
• نظارت بر سلامت فرد و ارائه رژیم‌های غذایی خاص بر اساس تجویز پزشک
• انجام خدمات خانه‌داری به شکل روزانه و نیز نظافت و تمیزکاری کامل به طور هفتگی و لباس‌شویی شخصی
• تعمیر و نگهداری داخل سوییت و محیط خارجی دهکده
• نقل و انتقال افراد برای معاینات پزشکی
• سیستم هشدار اضطراری در تمام اتاق‌های منزل

در مجموعه اقامتی زندگی با کمک، افراد به انواع امکانات از قبیل ارائه غذا در رستوران، استخر آب شور گرم، باشگاه ورزشی، کتابخانه و آرایشگاه دسترسی خواهند داشت. همچنین می‌توانند در کارهایی چون شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، برنامه‌های رسیدگی درمانی و پزشکی و نیز گردش‌های روزانه شرکت نمایند. دیگر امکانات ارائه شده در دهکده عبارتند از:

• کتابخانه جامع
• مرکز درمانی و ورزشی مجهز به استخر اختصاصی آب شور
• وجود فضایی در دهکده برای دیدار با خانواده، دوستان و همسایگان
• ارائه سه وعده غذایی طبق سفارش در هر روز و نیز میان وعده‌های مختلف
• فعالیت‌های مختلف فردی و اجتماعی برای غنی سازی بیشتر اوقات ساکنان

مجموعه اقامتی زندگی با خدمات پرستاری

چنانچه فرد ساکن به تازگی از بیماری، عمل جراحی، سکته یا هر مساله پزشکی دیگری بهبود یافته‌ است و به مراقبت نیاز دارد می‌تواند از خدمات پرستاران ماهر در دهکده بهره‌مند شود. این خدمات مراقبتی به صورت دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت ارائه می‌شوند.

این نوع مراقبت از بیمار دشوار است و فرد برای بهبودی نیاز به تشویق و دلگرمی دارد. با توجه به نسبت بالای تعداد کارکنان به ساکنان دهکده، افراد می‌توانند هر روزه از خدمات مراقبتی اختصاصی بهره‌مند شوند. همچنین یک قرارداد همکاری میان دهکده و یک مرکز درمانی برای ارائه مجموعه‌ای از خدمات درمانی و امکان دسترسی به پزشکان و کارکنان بیمارستانی آموزش دیده در محل دهکده فراهم گردیده است.

خدمات پرستاری که در این مجموعه ارائه می‌شود عبارت است از:

• خدمات 24 ساعته مراقبتی مطابق نیازهای فرد ساکن که توسط پرستاران ماهر و تایید شده ارائه می‌گردد.
• طرح‌های مراقبتی اختصاصی برای هر فرد با پزشکان و درمانگران وی هماهنگ و در میان گذاشته می‌شود. این طرح‌ها به درمان و بهبود فرد سرعت می‌بخشند.
• فرایند درمان تحت نظارت و سرپرستی پرستار مورد تایید انجام می‌گردد.
• شستشوی هفتگی ملحفه‌ها و ارائه خدمات رختشویی به صورت شخصی
• سیستم هشدار اضطراری در هر اتاق و نیز امنیت 24 ساعته در دهکده

معمولا پس از اقامت در بیمارستان، یک جراحت جدی یا حالت اضطراری در سلامت فرد، بازگشت به روال عادی زندگی کمی دشوار خواهد بود. در این مواقع متخصصان توان‌بخشی حرفه‌ای دهکده به کمک فرد ساکن می‌آیند. در دهکده انواع خدمات درمانی و توان‌بخشی برای سرعت بخشیدن به روند بهبود بیماران ارائه می‌شود.

همچنین متخصصان مربوط به بیماری‌های سالمندی با روش‌های درمانی مختلفی چون آب درمانی، تمرینات جسمی حرکتی، کار درمانی و گفتار درمانی آماده پاسخگویی به نیازهای افراد هستند. فرایند درمان می‌تواند در اتاق ساکنان یا مرکز درمانی انجام گردد.