سالمندي آخرین دوره زندگی انسان است. در جمعیت شناسـی معمـولاً سـنین  ۶۵ سـالگی و بـالاتر را بـه عنـوان سـنین سـالمندی در نظـر می گیرند. بر اساس تقسیم‌بندی جامعه شناسان، سن سالمندی به سه گروه سنی سالمند جوان 60 تا 74 سال، سالمند میانسال 75 تا 90 سال و سالمند پیر 90 به بالا تقسیم بندی می‌گردد.

در دوره سالمندی توان جسمی و قدرت بدنی از انسان گرفته می‌شود. هر چقدر سن بالاتر رود تحلیل قوای جسمانی بیشتر می‌گردد. همچنین با ورود به دوران سالمندی به طور طبیعی ظرفیت روانی انسان نیز کاهش می‌یابد. فرد در معرض انواع بیماری‌های جسمی و روانی قرار می‌گیرد. بنابراین سالمندان نیازهایی از قبیل امنیت مالی و ایمنی، سلامت و بهداشت جسمی و روانی، حمایت های اجتماعی و ارتباطی و مراقبت و پرستاری دارند.

پدیده سالمندی جمعيت

پدیده سالمندی جمعيت، عبارت است از افزايش روزافزون نسبت سالمندان در مقايســه با ســاير گروه هاي ســني. پديده سـالمندي جمعيت، ناشـي از بهبود استانداردهاي زندگي، پیشرفت های بهداشـتي و درمانی، بهبود شرایط اجتماعي و اقتصادي، کاهش مرگ و مير، افزايش اميد به زندگي و اعمال سياست کنترل مواليد است. پدیده سالمندی جمعيــت، تــا چند ســال قبــل صرفاً در کشــورهاي توسعه یافته جلب توجه مي کرد، ولي امروزه در بســياري از کشــورهاي در حال توسعه نيز به علــت افزايــش اميد به زندگــي، مطرح شده اســت.

رشد شتابان پدیده سالمندی در جهان

طبق تخمین سازمان ملل متحد، در سال ١٩5٠ تقریبا ٢٠٠ میلیون سالمند در سرتاسر جهان وجود داشته، که در سال ١٩٧5 این رقم به ٣5٠ میلیون نفر رسیده و تخمین زده می شود تا سال ٢٠٢5 از مرز یک میلیارد و یکصد میلیون نفر تجاوز خواهدکرد که افزایشی معادل ٢٢4 درصد است.

بر اساس تعاریف بین المللی، کشوری که میزان جمعیت بالای 60 سال آن بین 7 تا 14 درصد باشد کشور رو به سالمندی است و اگر این آمار بین 14 تا 20 درصد باشد سالمند است و بالا‌تر از این میزان نیز کشور سالمند قطعی تلقی می‌شود. در حال حاضر بیش از 20% جوامع توسعه یافته را سالمندان تشکیل می دهند که در سال 2025 به بیش از 30% خواهد رسید و این درحالی است که در کشورهای در حال توسعه نیز به طور متوسط 7% جمعیت سالمند می باشند که در طی این مدت به بیش از 17% نیز خواهد رسید.

چالش های اقتصادی و اجتماعی پدیده سالمندی

گسترش پديده سالمندي به يكي از مهمترين مشکلات كشورها در دهه هاي اخير تبديل شده كه رشد اقتصادي و توسعه در اين كشورها را با نگراني هاي جدي روبرو ساخته است. به عبارت دیگر اين تغيير در ســاختار ســني جمعيت، تأثير عميقي در ابعاد اقتصادي و اجتماعي جوامع به دنبال خواهد داشت.

پدیده سالمندی جمعیت، تغییرات زیادی در دنیا ایجاد نموده است که به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی در سال 1990 شعار سالانه خود را بر این موضوع معطوف نمود و «سالمندی؛ اورژانس جهانی» را سرلوحه تمامی کشورها قرار داد و از تمامی کشورهای عضو درخواست نمود که اقدامات لازم را جهت مدیریت پدیده سالمندی در کشور خود شروع نمایند و در سال 2012  مجددا هدف سازمان بهداشت جهانی بر مدیریت پدیده سالمندی قرار گرفت و شعار آن سال نیز «بهداشت و سالمندی» انتخاب شد.

جمعیـت هـای سالمند همگام با کاهش جمعیت شاغل ممکن اسـت از یـک بـا طـرف بـا کـاهش رشـد اقتصادی مواجه شوند و از طرف دیگر دولت ها ناچارند که هزینه های زیادی برای بیمه ها، خدمات و مراقبـت از سالمندان بپردازنـد. از سـوی دیگـر پس انـدازهای بیشـتر برای حقوق بازنشستگی، می تواند منـابع بـرای سـرمایه گذاری های مولد را کـاهش دهـد. به عبارت دیگر، اگـر جامعـه درصد بالاتری از درآمد را به صندوق های بازنشسـتگی اختصـاص دهـد، بـه کـاهش مقـدار پس انداز در دسترس برای سرمایه گذاری مولدتر منجر می شود که در نهایت منجر به کـاهش نرخ رشد اقتصادی می شود.