16 درصد جمعیت جهان در سال 2050، بیش از 65 سال خواهند داشت، رقمی که در سال ۲۰۱۹، تنها 9 درصد بوده است. در حوزه اقتصاد، چنین روندی نشان از آن دارد که شکل مصرف تغییر خواهد کرد و سالمندان موتور محرک اقتصادی جدید خواهند بود که به آن اقتصاد نقره‌ای (Silver Economy) گفته می‌شود.

 

اقتصاد نقره‌ای همه فعالیت‌ها، خدمات و محصولاتی را شامل می‌شود که برای رفع نیازهای سالمندان در نظر گرفته شده‌اند. به عبارت دیگر اقتصاد نقره ای سیستم تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات با هدف استفاده از پتانسیل خرید افراد مسن و سالمند و تامین نیازهای مصرفی، معیشتی و سلامتی آنان است. اصطلاح بازار نقره ای برای نخستین بار در دهه 1970 در ژاپن در زمینه افزایش دسترسی به امکانات برای سالمندان ایجاد شد. بازار نقره ای شامل کالاها، ارزش ها و خدمات برای افراد سالمند مرفه بود.

 

اقتصاد نقره ای یک بخش نیست، بلکه مجموعه ای از محصولات و خدمات از بسیاری از بخش های اقتصادی موجود است، از جمله فناوری اطلاعات، مخابرات، بخش مالی، مسکن، حمل و نقل، انرژی، گردشگری، فرهنگ و … در حال حاضر، اقتصاد نقره ای با سرعت بسیار خوبی در حال رشد است، زیرا تعداد سالمندان به طور فزاینده ای در جهان و نیز در کشورمان در حال افزایش است.

نمی‌توان به سالمندی رویکرد همه یا هیچ داشت. عده‌ای سالمندی را سونامی نقره‌ای می‌دانند که آن موج انفجار جمعیت وقتی به دوران سالمندی برسد، پیامدهای آن از نظر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و هزینه‌های سلامت و مراقبت می‌تواند کشورها را دچار یک بحران کند. بعضی دیگر می‌گویند برخی از کشورهای توسعه یافته از ظرفیت نیروهای بازنشسته و سالمندان استفاده کرده‌اند و اقتصاد نقره‌ای را به وجود آوردند و باعث رشد و پیشرفت کشور خود شده‌اند.

فناوری در اقتصاد نقره ای

در اقتصاد نقره ای، فناوری نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. خانه های هوشمند، اینترنت اشیا، سلامت دیجیتال، دستیار روباتیک، وسایل نقلیه خودران، دستیار صوتی، شهرهای هوشمند و … فناوری هایی هستند که به کمک سالمندان می آیند و زیربنای اقتصاد نقره ای را تشکیل می دهند. به عنوان مثال مراقبت از راه دور به افراد سالمند کمک می‌کند تا برای مدت طولانی‌تری مستقل زندگی کنند. تلفن‌هایی با نمادها و صداهایی که برای کمک به کاربران مبتلا به زوال بینایی و کاهش شنوایی مرتبط با افزایش سن و دستگاه‌های بیومتریک که از اثر انگشت به جای کد پین برای محافظت از کاربران در برابر سرقت و از دست دادن حافظه استفاده می‌کنند، سازگار شده اند.

اقتصاد نقره ای منبع فرصت

اقتصاد نقره ای روی «دیگر» سکه سالمندی جمعیت است که به بسیاری از صنایع فرصتی برای هدف قرار دادن مشتریان جدید ارائه می‌کند. زیرا با افزایش جمعیت سالمندی، یک طبقه مصرف‌کننده جدید به ‌وجود می‌آید و مشتری‌های زیادی برای بسیاری از صنایع به ارمغان می‌آورد. مشتریان اقتصاد نقره‌ای معمولاً قدرت خرید بالایی دارند. آنها همچنین زمان تفریح و فراغت بیشتری دارند تا سفر کنند. برخی از آنها با فعالیت‌های ورزشی و سرگرمی از خودشان مراقبت می‌کنند. کسب و کار‌های بزرگ و کوچک شروع به استفاده از سالمندی به‌عنوان استراتژی جدیدی برای فعالیت‌هایشان اقتصادی شان کرده‌اند.

سالمندی به افزایش نوآوری کمک می‌کند. چرا که هر محصول یا اختراع تازه‌ای باید با نیاز‌های افراد سالمند در همه بخش‌ها هماهنگ شود. برخی از کسب و کارها «سالمندی» را به عنوان یک محرک استراتژیک کلیدی برای اهداف تجاری خود در نظر می گیرند. آن ها سالمندی را به عنوان فرصتی برای توسعه محصولات و خدمات برای مصرف‌کنندگان مسن‌تر در نظر گرفته‌اند.

اقتصاد نقره ای در چین

جمعیت افراد ۶۰ ساله و بالاتر در چین در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۹۷ میلیون نفر یا ۲۱.۱ درصد از کل جمعیت بوده است که پیش بینی می‌شود که این جمعیت تا سال ۲۰۵۰ به بیش از نیم میلیارد نفر افزایش یابد. بنابراین چین برنامه اقتصاد نقره‌ای را برای خدمت رسانی به جمعیت سالمندش اتخاذ کرده است. دولت چین از شرکت‌های دولتی و خصوصی خواست تا به سالمندان بهتر خدمت رسانی کنند. پیش بینی می‌شود اقتصاد نقره ای چین تا سال ۲۰۳۵ به ۴.۲ تریلیون دلار برسد یا حدود ۱۰ درصد از کل تولید ناخالص داخلی آن زمان رشد کند.

شورای ایالتی چین در آخرین سند سیاستی خود، 26 دستورالعمل را در چهار زمینه کلیدی صادر کرد تا اطمینان حاصل کند که تمام نیازهای اضطراری جمعیت سالمند، از مراقبت های بهداشتی هوشمند گرفته تا برنامه ریزی مالی تا ارتقای پزشکی و بهداشتی برطرف می شود. این اولین سند سیاستی است که به طور خاص به نیازهای آینده جمعیت رو به رشد سالمند در سطح ملی توجه کرده است.

اقتصاد نقره ای در اتحادیه اروپا

اقتصاد نقره ای یک موضوع رو به گسترش در اتحادیه اروپا است، زیرا به عنوان راهی برای رسیدگی به چالش های ناشی از سالمندی جمعیت اتحادیه اروپا تلقی می شود. این موضوع به خوبی با استراتژی اروپا در زمینه ایجاد شغل و رشد و حمایت از زندگی مستقل شهروندان سالمند و مشارکت دادن آن ها در اقتصاد و جامعه مطابقت دارد. مقامات محلی و منطقه‌ای اروپا در واقع در خط مقدم هستند و می‌توانند از راه‌حل‌های پایدار، نوآورانه و فراگیر برای سالمندی فعال و سالم حمایت کنند.